Yabancı İsim Sevdası, Kimlik Erozyonu ve Bir Ünye Hikâyesi
"Lezzetin doruğu 'BT"¦"¦.'da başlar, çünkü 'Köfteci Arap Osman' yeterince Fransız değil."
Türkiye'de son yıllarda alışveriş merkezlerinden sokak aralarına, mahalle bakkallarından kuaför tabelalarına kadar yayılan bir "isimlenme" salgını var: Yabancı isim sevdası. Öyle ki, ekmek fırınına "La Baguette "¦"¦", mahalle kasabına "Meat Point" gibi adlar veriliyor. Üstelik bu isimlerin büyük kısmı ne İngilizcede, ne Fransızcada, ne de Türkçede doğru düzgün bir anlama sahip. Ama "cool" mu? Evet. Kimliksiz mi? Maalesef. Allahtan bunlar Ünyede sadece kafeterya, berber,bazı giyim mağzaları ile sınırlı ağlasammı gülsemmi.
Son zamanlarda berber dükkanlarında cut&hair yazılarını sıklıkla görmekteyiz. Biz berberlere sadece saçını kestirmeye gidiyoruz AB müktesebatına entegre olmaya değil. Mesela yabancı tabela ismi konmuş bir berbere beni alaburus traş et dediğimizde bize nasıl tepki verir?
Mahalleye aralarına kadar giren bu yabancı isimler neyin göstergesi? Cevap hazır: "Artık insanlar yerlilik değil, dünya markası istiyor." İlginçtir, o "dünya" dediğiniz müşteriler hâlâ Arap Osmanın yada Köfteci Felek'in köftelerini yiyor ama.
İngilizce Konuşan kafeler, Latin Harfli Lahmacuncu
Bazı örnekler ise artık ironinin bile sınırlarını zorluyor. Mesela "Pastaneden dönüşen "¦ Lounge ler. Eskiden mahalledeki en büyük prestij, dükkânın önüne neon lamba takmaktı; şimdi ise Instagram'da 'Londra'daymış gibi' görünmek.
Tüm bu tabelalar sadece güldürmüyor, düşündürüyor da. Çünkü dille birlikte aidiyet, kültür ve kimlik de yavaş yavaş siliniyor. Çocuklarımız "Pideci İslam ustayı değil, "Pizza King Ünye"yi hatırlıyor. Bu işin sonu, Ünye sahilinde "Miami Beach Hookah Lounge" açılmasına kadar gidebilir.
En acı vereni de Pine Sea Restaurant Ünye'nin kalbinde"¦" diye reklamını sosyal medyada yayıp "yepyeni bir lezzet durağı" olarak tanıtmaları. Sığ İngilizcemle herhalde 'çam deniz' yazıyor. Oysaki çocukluğumuzun parkı sonraki yıllarda adını YUNUS EMRE'den alan bir mekandı. İnsanlarda artık alışmıştı bu isme. Her ne kadar biz yine park a gitsekte. Bununla ilgili oraya Yunus Emre'nin heykelini diken yada etkinlik düzenleyen derneğin de bir açıklamasına rastlamadım. Eğer bir tepki ortaya koymuşlarsa özür dilerim demek ki ben kaçırmışım.
Belediyelerin Sessiz Sızısı
Pek çok belediye bu konuda önlem almaya çalışıyor. İstanbul'un bazı ilçelerinde "yabancı isim yasağı" gündeme geldi. Kayseri'de, Konya'da ve Trabzon'da yerel isimlendirme teşvik ediliyor. Tabelalar Türkçeleştiriliyor, kültürel bağlar korunmaya çalışılıyor. Ama bu uygulamaların çoğu ya yarım kalıyor, ya da popülizmin gölgesinde unutulup gidiyor.
Bir Çağrı: Ünye Belediyesi'ne Açık Mektup
Sayın Ünye Belediyesi Yetkilileri,
Biz Ünye halkı olarak, kendi toprağımızda kendi dilimizle var olmayı bir zenginlik olarak görüyoruz. Elbette dünya vatandaşı olalım, yurtdışı ile entegre olalım ama 'biz' kalarak. Sadece tabelalarda değil, zihniyetimizde de "yerli ve milli" olmak zorundayız. Bu nedenle, ilçemiz genelinde açılacak iş yerlerinde yabancı isim kullanımına sınırlama getirilmesini, Türkçe adlandırmaların teşvik edilmesini ve geçmişe, kültüre, Ünye'nin belleğine sahip çıkan isimlerin desteklenmesini talep ediyoruz.
Kahvecinizin adı "Bt ile başlayıp loungeile biten isimlerden " olmak zorunda değil. "Hami Dayı'nın Yeri" hem daha samimi, hem daha bizden.
Unutmayalım: Fransız ismiyle simit satılmaz. Ama Ünye usulüyle dünya bile doyurulur.
İmza:
Ünye'nin Simitini Sevenler Derneği (Henüz kurulmadı )
İbrahim Gürkan
